Trong quá trình xây dựng và trang trí nội thất, việc lắp đặt và bố trí công tác, công tắc, và ổ cắm điện đóng vai trò quan trọng để đảm bảo an toàn và tiện ích trong việc sử dụng điện năng. Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về cách thực hiện điều này.
Công Tắc – Thiết Bị Quan Trọng Trong Hệ Thống Điện
Công tắc là thiết bị giúp đóng và cắt nguồn điện cho các thiết bị như đèn, quạt, và các phụ tải điện công suất nhỏ khác. Trên thị trường, có nhiều loại công tắc với các dòng điện khác nhau như 6, 10, 15, 25, 32A, với loại 6-10A là phổ biến nhất. Khi lắp đặt, quan trọng để tính toán dòng điện trong mạch để đảm bảo dòng điện định mức của công tắc lớn hơn dòng điện của mạch.
An toàn cũng là một yếu tố quan trọng khi chọn lựa và lắp đặt công tắc. Với việc thường xuyên tiếp xúc với người sử dụng, công tắc cần có cách điện tốt và vỏ kín. Công tắc đèn thường được thiết kế dưới dạng nút, với nút ấn được đặt trên mặt nạ chữ nhật. Lắp đặt công tắc theo nguyên tắc trên dây lửa, hướng nút ấn lên trên là để bật điện, và nút ấn xuống dưới là để tắt điện. 
Lắp Đặt và Bố Trí Công Tắc Đúng Cách
Nguyên tắc lắp đặt công tắc đặt ra việc lắp trên dây lửa, với hướng nút ấn lên trên là để bật điện và nút ấn xuống dưới là để tắt điện. Vị trí lắp đặt cũng đóng vai trò quan trọng. Công tắc thường được đặt trên tường ở độ cao 1,5m, ngay cửa ra vào, phía tay nắm mở cửa để thuận tiện khi bật đèn trước khi vào phòng và tắt đèn khi rời khỏi phòng. Trong trường hợp buồng tắm, nên đặt ở phía ngoài, cạnh cửa ra vào để đảm bảo an toàn.
Mạch cấp nguồn cho đèn nên được nối dây theo kiểu hình tia liên thông và được bảo vệ bằng aptomat. Theo TCVN9206:2012, mỗi nhóm không nên có quá 20 bóng đèn huỳnh quang và không quá 50 bộ đèn kiểu mảng sáng, trần sáng, hắt sáng. Riêng đối với đèn chùm, đèn trang trí thì không có hạn chế về số lượng lắp trên mỗi mạch.
Mỗi công tắc thường được lắp để đóng/cắt cho mỗi đèn, nhưng cũng có trường hợp mỗi công tắc có thể đóng/cắt cho 2-3 bóng đèn. Tuy nhiên, không nên lắp một công tắc để đóng/cắt nhiều hơn 3 bóng đèn để tránh lãng phí điện năng.
Ổ Cắm Điện – Nguồn Điện Chờ Đa Năng
Ổ cắm điện, hay Socket outlet, là một nguồn điện chờ được đặt ở các vị trí khác nhau trong khu vực sử dụng điện, để các thiết bị điện lấy điện thuận lợi và an toàn thông qua phích cắm. Các thiết bị dùng điện từ ổ cắm có thể là điện thoại, laptop, nồi cơm điện, cũng như các thiết bị cố định như tivi, tủ lạnh, và nhiều thiết bị khác.
Trên thị trường, có nhiều hãng sản xuất ổ cắm với dòng điện định mức phổ biến là 10A, 16A, thậm chí có loại đến 20A. Thiết bị cắm vào ổ cắm phải có dòng điện làm việc bé hơn dòng điện định mức của ổ cắm. Đối với mạng điện dân dụng, nên sử dụng loại ổ cắm 3 cực để đảm bảo an toàn, theo tiêu chuẩn quốc tế với yêu cầu sử dụng phích cắm 3 chấu.
Lắp Đặt và Bố Trí Ổ Cắm Điện Hiệu Quả
Trong công trình dân dụng, lắp đặt ổ cắm cũng đòi hỏi sự chú ý đặc biệt. Cần sử dụng loại ổ cắm 3 cực, trong đó cực PE nằm dưới, và hai cực còn lại ở trên. Ổ cắm đôi hoặc ổ cắm ba được ưu tiên hơn ổ cắm đơn, và không nên sử dụng ổ cắm và công tắc chung.
Vị trí lắp đặt ổ cắm tùy thuộc vào loại nhà và nhu cầu sử dụng. Trong những ngôi nhà yêu cầu thẩm mỹ cao, có thể sử dụng ổ cắm âm sàn. Đối với các công trình không có trẻ em như công sở, ổ cắm lắp trên tường cách sàn 400-500mm là lựa chọn phổ biến, với độ cao tùy thuộc vào vị trí sử dụng.
Với khu vực có trẻ em, như nhà dân, nhà trẻ, ổ cắm lắp trên tường cách sàn 1500mm là lựa chọn an toàn. Trong nhà tắm, ổ cắm phải được bảo vệ bằng cầu dao chống rò 30mA và được bố trí ở độ cao ≥ 2,25m, cách mép bồn tắm và bồn rửa 0,6m.
Xác Định Số Lượng và Khoảng Cách Bố Trí Ổ Cắm
Số lượng ổ cắm không thể xác định chính xác nhưng có thể đưa ra ước lượng gần đúng. Số lượng ổ cắm tăng lên theo sự phát triển của công nghệ và cuộc sống hiện đại. Tiêu chuẩn Việt Nam không chỉ dẫn rõ về cách xác định số lượng ổ cắm, mà khi tham khảo tiêu chuẩn quốc tế, số lượng tối thiểu được xác định theo khu vực cụ thể trong nhà.
Việc bố trí ổ cắm cũng cần được thực hiện sao cho sử dụng dễ dàng. Khoảng cách giữa các ổ cắm có thể điều chỉnh khoảng 2,5-4m, với ưu tiên bố trí gần vị trí góc tường. Trong các khu vực như bếp, ổ cắm nên được đặt ở độ cao 500-600mm so với bề mặt kệ bếp hoặc bề mặt đặt thiết bị.
Kết Luận
Quy trình lắp đặt và bố trí công tác, công tắc, và ổ cắm điện trong nhà đòi hỏi sự cẩn thận và hiểu biết về các yếu tố an toàn và tiện ích. Việc chọn loại công tắc và ổ cắm phù hợp, tính toán đúng dòng điện, và bố trí hợp lý là quan trọng để đảm bảo hệ thống điện hoạt động hiệu quả và an toàn cho người sử dụng. Hãy đảm bảo tuân thủ các quy chuẩn và tiêu chuẩn liên quan để có một hệ thống điện nhà bạn hoạt động mạnh mẽ và an toàn.
